وندهای زبان علمی پارسی

یکی از شناسه های توانمند بودن یک زبان، توانایی دستگاه واژه سازی آنست. زبان پارسی به عنوان یکی از زبان های آریایی با دردست داشتن گنجینه ای از وندها توانایی شگفت و شگرفی در این زمینه دارد. کم تر مفهومی را می توان یافت که نتوان ان را در کالبد واژگانی پارسی گنجاند. البته ناگفته پیداست که این توانایی تنها و تنها در قالب یک پروژه ی دانشی و سنجیده می تواند به نمود درآید یعنی همان چیزی که امروز در فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی و اخترفیزیک دکتر محمد حیدری ملایری بینای آن هستیم. در ادامه به بررسی برخی از وندهای به کاررفته در این فرهنگ خواهیم پرداخت:

" این پیوست به مرور زمان روزآمد می شود."

- پسوند : er

هم ارز پارسی : -گر، -گار، -کار، -آر، -نده

معنی:

نمونه های کاربرد: آپارگر

- پیشوند : trans

هم ارز پارسی : ترا-

معنی: پیشوندی است به معنایِ "در سراسر، فراتر از ، از میان"

نمونه های کاربرد: ترابری، ترادیسی،تراروی و ...

- پیشوند : inter

هم ارز پارسی : اندر-

معنی: پیشوندی است به معنایِ "درون، میان، دو به دو، دوسویه"

نمونه های کاربرد: اندرزنش، اندراختری و ...

- پیشوند : pre

هم ارز پارسی : پیش-

معنی: پیشوندی است به معنایِ "پیش، پیش از"

نمونه های کاربرد: پیش-ستاره‌ای، پیشزیستی، پیش-پاشش و ...

- پیشوند : peri

هم ارز پارسی : پیرا-

معنی: پیشوندی است به معنایِ "در پیرامون"

نمونه های کاربرد: پیراکهکشانی، پیرازم، پیراهور، پیرامون و ...  

- پیشوند : poly

هم ارز پارسی : چند- ، بُل-

معنی: پیشوندی است به معنایِ "چند، چندین، بسیار"

نمونه های کاربرد: بُل-نامین، چندبر، بُلفام، گاز ِ بُلگشتی و ...

- پیشوند : anti

هم ارز پارسی :  پاد-

معنی: پیشوندی است به معنایِ "ضد، مخالف"

نمونه های کاربرد: پادمرکز، پادچرخند، پاد‌آهن‌مغنات‌مندی و ...

- پسوند : able, -ble, -ible-

هم ارز پارسی : -یی، -پذیر

معنی : پسوندی است که حالت پذیرش یک حالت از سوی یک جسم یا ماده را بیان می کند

نمونه های کاربرد: دگرگونی پذیر

- پیشوند : apo

هم ارز پارسی :  اپا-

معنی: پیشوندی است به معنایِ "دور از، بیرون از، بدون"

نمونه های کاربرد: اپاهور

- پسوند : meter-

هم ارز پارسی : -سنج، -مون

معنی : پسوندی است به معنای سنجیدن

نمونه های کاربرد: آمپرسنج، ولت سنج، پارامون، ترامون و ...

- پیشوند : para

هم ارز پارسی :  پارا-، پرا-

معنی: پیشوندی است به معنایِ "در کنار، به همراه، با"

نمونه های کاربرد: پارامون، پراسو و ...