الفبایِ دوم
جمعه, ۲۱ خرداد ۱۳۹۵، ۰۳:۰۱ ب.ظ
الفبایِ دوم : دبیره ای هم راستا برای زبان فارسی
چرا ؟
خطِ لاتین ، امروزه در جهان نقشِ یک خطِ دوم را بازی می‌کند. برایِ اثباتِ این ادعا کافی‌است، به تابلوهایِ شهرها و خیابان‌ها و یا نشانی‌هایِ اینترنتی در همه‌ی کشورها نگاه کنیم. از سویِ دیگر تجربه نشان داده، که تلاش برایِ آموزشِ خواندن و نوشتن به میلیون‌ها تن از کودکان و نوجوانانِ ایرانی‌تبار در خارج از کشور به دلیلِ عدمِ تماسِ روزمره با خطِ فارسی اغلب ناکارآمد از آب در می‌آید. به نظر می‌رسد که چاره‌ای برایِ برون‌رفت از این دشواری پیدا شده باشد، و آن به‌کارگیریِ خطِ لاتین در کنارِ خطِ فارسی‌است.
برای ازدایش بیشتر به این نشانی بروید !
با درود،
میدانیم که یورش واژگان عربی به زبان ما، تنها و تنها بخاطر تسلط دین بر سیاست و زندگی روزانه مردم، و یا بسیار پیشتر، بخاطر چیرگی نظامی اعراب بر ایران نبوده است. یکی از دلایل عمده یورش واژگان عربی به زبان ما، شباهت دبیره (خط) ما با دبیرۀ آنها نیز می باشد. هم اکنون با اینکه دبیرۀ ما هنوز به لاتین تغییر نیافته، روزانه شاهد یورش واژه های زبانهای غربی، بویژه انگلیسی به درون زبان پارسی هستیم. آیا نمی اندیشید که دبیرۀ لاتین، راه را برای این یورش هر چه بیشتر هموار سازد؟
با نگرشهای گرانمایۀ بزرگوار ملایری دربارۀ تغییر دبیره آشنا هستم، اما نباید فراموش کرد که از ویژگیهای قدرتمند مقاومت زبان پارسی در برابر زبانهای بیگانه احساس علاقمندی، یگانگی و پیوندیست که مردم سامان ما با زبان خود (چه گفتاری و چه نوشتاری) می کنند. آیا نمی اندیشید که با تغییر دبیره، از چاله ای در آمده به جاه دیگری که گسلهای قومی می تواند یکی از پیامدهای آن باشد، بیافتیم؟ نمونۀ بسیار بنیادین نگریستین به دگرگون ساختن کمبودها، مرا به یاد دگرگونی نظام پادشاهی انداخت، چه میخواستیم و چه بدست آوردیم!! آیا همین نباید ما را نگران سازد که اگر پروژه تغییر دبیره به پیروزی رهنمون نگردد، آن وخت چه؟ فراموش نگردد که جمهوری آذربایجان تاکنون سه بار به تغییر دبیره دست یازیده و هنوز هم مطمئن نیستند که سرانجام کجای کار ایستاده اند! به سخن دیگر، تغییر دبیره یک خط صاف و مستقیم نیست.
چرا به این نیاندیشیم که با دست بردن در همین دبیرۀ کنونی، ناتوانیها و کمبودهای موجود را برطرف، و آنرا ارتقا ببخشیم؟ برای نمونه؛ یک شکل نو بیافرینیم و بگویم که این صدای ز، ض، ظ و ذ میدهد. چون همۀ اینها را ما تاکنون با آوای ز در گفتار بکار می بریم. و با جایگزینی آن، همۀ شکلهای آوایی ز را حذف کنیم. و همینطور برای دیگرِ حروف. به این گونه، بخش بیشتر دبیره خود را باز خواهیم داشت و مقاومت برای تغییر کمتر روی خواهد داد (اینجور می اندیشم).
متوجه شدم که جناب ملایری بزرگوار، از دستور زبان پهلوی که از آن به نیکی یاد می کنند، آگاهی داشته و آنرا کامل می دانند؛ چرا ایشان (و یا دیگر استادانی که به آن آشنا هستند) کوشش نمی کنند تا کاستی های دستوری زبان ما را (که خود دروازۀ دیگری برای یورش زبان عربی به زبان پارسی است) با کمک دستور زبان پهلوی بر طرف سازند؟ من هیچ از زبان پهلوی نمیدانم و شاید این پرسش من سراسر خطا باشد، اما نکته من این است که با کامل نمودن دستور زبان پارسی، یکی از راههای بسیار قوی نفوذ زبان عربی را می بندیم.
با سپاس از شما گرامییان، توانمند و مانا باشید.
با مهر
فریبرز ایرانپور