وندهای پارسی در فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی و اخترفیزیک

وندها: وندها ابزارهای فَریست واژه‌سازی در پارسی هستند . اگرچه پارسی وندهای پرشماری دارد اما بسیاری از آنها تاکنون کمتر به کار رفته اند . در زیر وندهای به کار رفته در فراوا آمده است .

جدول شماره ی یک

پارسی	گونه	لاتین	پارسی	گونه	لاتین
-آت	پسوند	-ate	-یی، -پذیر	پسوند	able, -ble, -ible
ا-، ان-؛ بی-؛ نا-	پیشوند	a-	- آسا	پسوند	-aceous
انسان-	پیشوند	anthropo-	-ای، -ور، -مند	پسوند	-al
پاد-	پیشوند	anti-, ant-	-آل*	پسوند	-al
-ایک	پسوند	-ics	-اگی، -ایگی، -آیی	پسوند	-ance
پرا-، پارا-	پیشوند	para-	-یی	پسوند	-ar
پوروا-	پیشوند	proto-	-ی	پسوند	-ary

«گذشته و آینده‌ی فارسی» و «پیرامون پارسی سره»، استاد حیدری ملایری

برای دریافت «پرونده ی شنیداری» این گفتگو بر روی نمادک زیر کلیک کنید.

شیوه ی بارگیری:

کلیک بر روی نمادک بالا --- کلیک بر روی گزینه ی "دانلود با سرعت پایین" در صفحه ی باز شده --- کلید بر روی گزینه" ایجاد لینک دانلود"
کلیک بر روی گزینه دانلود

چرایی پارسی نبودن زبان فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی و اخترفیزیک

بخشی از پیشگفتار فرهنگ ریشه شناختی دکتر محمد حیدری ملایری:

 

صورت کنونی این فرهنگ به چند دلیل به زبان انگلیسی است. بسیاری کسان که به پارسی سخن نمی‌گویند می‌توانند به ازدایش (اطلاع)های اخترشناختی موجود در آن دسترسی داشته باشند. در واقع تصمیم به نوشتن به انگلیسی نتیجه‌ی بحث‌هایی است که نویسنده با همکاران اخترشناسش در نپاهشگاه (رصدخانه) پاریس داشته است. از سوی دیگر، داده‌های ریشه‌شناختی موجود در این اثر نیز می‌توانند برای زبان‌شناسان پیشه‌کار و دوستکاری که با پارسی آشنا نیستند مفید باشند. به هر حال، نویسنده شادمان است که دلبستگی‌اش را به اخترشناسی و ریشه‌شناسی با خوانندگان بیشتری به اشتراک بگذارد و بتواند همانندی‌های گوناگون زبان پارسی را با زبان‌های انگلیسی، فرانسه، و دیگر زبان‌های باختری نشان دهد.

communication

واژه ی لاتین‌:
communicate
communication

هم ارز پارسی:
همدارگندن(hamdârgandan)
همدارگنش(hamdârganeš)

ساخت واژه ی پارسی:

ترم همدارگندن (hamdârgandan) از همدار(به معنای مشترک/common) + گن پدید آمده است.
گن ریختی دیگر از کَن(kan)، به معنای "نشر دادن، پراکنده کردن" می باشد که در واژه های «پراگن، پراگندن، افگندن و کندن» نیز دیده می شود.

برای ازدایش بیشتر بنگرید به درایه ی  communicate