در این پیوست برآنیم تا به بررسی یکی از پسوندهای پرکاربرد اما کم شناخته ی زبان پارسی بپردازیم.در واقع به بررسی یکی از درایه های فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی و اخترفیزیک دکتر محمد حیدری ملایری خواهیم پرداخت:
-اول، -اوله
ule
A suffix meaning small, little
-اول/-اوله پسوندی است به معنای کوچک که بارها آن را در واژه ی "زنگوله/به معنی زنگ کوچک"دیده ایم اما از کنار آن به آسانی گذشتیم.به جز زنگوله که شاید آشناترین واژه برای ایرانیان باشد، -اوله/-اول را می توان در واژه های بسیار دیگری نیز دید :
کوتوله/kutulé : به معنای کوچک
گلوله،گولٌه/golulé, gullé : به معنای گوی کوچک
مشکوله/maškulé : این واژه یکی از واژگان گویشی تربت حیدریه است به معنای مشک کوچک.
کَندوله/kandulé : به معنای شیشه ی کوچکی که برای نگه داری دانه ها به کار می رود.به گمان من شاید این واژه با واژه ی کندو و کُندی(انباره ی تنورمانند و گلین که برای نگهداری دانه های کِشتی به کار می رود) هم ریشه باشد.
جاشوله/jâšulé : در کُردی به معنای خر کوچک
احمدوله/Ahmadulé : در کردی این پسوند به پایان نام ها نیز افزوده می شود و به معنای کوچک است.در این جا احمد کوچک
روله/rulé : بچه ی کوچک.این واژه در گویش های کردی،تالشی،بروجردی،ملایری و دیگران وجود دارد.
دیگوله/digulé : به معنی گلدان کوچک (گویش قمی)
فزون برآنچه یادشد واژه هایی همچون "دیسول به جای فورمول"،"کرپول به جای corpuscle" و ... با بهره گیری از این پسوند ساخته شده اند.ریشه شناسی -اول/-اوله در فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی و اخترفیزیک دکتر محمد حیدری ملایری به قرار زیر است:
This suffix occurs also as -ulu, -âlé, and -élé as, e.g., in
kuculu, cangul, panjul,
bozqâlé, dâsqâlé,
kâselé (Farâhâni) "small bowl," and
barfelé (Farâhâni) "little snow."
Examples of use in this dictionary:
disul → formula;
karpul → corpuscle.
See also -al → -al
