گفتگو با محمد حیدری ملایری - بخش دوم

پروفسور محمد حیدری‌ملایری- زبان پارسی، توانایی‌های ذاتی بسیاری دارد که تاکنون به کار نرفته‌اند. همچنین، چون زبانی است هندواروپایی و در روزگار کنونی، تقریباً همه‌ی مفهوم‌های علمی، فلسفی و فنی در این زبان‌ها، به ویژه انگلیسی، ساخته می‌شوند، پارسی می‌تواند از تجربه و روش‌های زبان‌های هندواروپایی استفاده کند. این را درباره‌ی زبان‌های دیگری چون عربی یا ترکی که ساختار دگرسانی دارند، نمی‌توان گفت، ولی پارسی ناتوانی‌ها و سستی‌هایی هم دارد که بهتر است نخست به آن‌ها اشاره‌ی کوتاهی بکنم.
در علم، شما با مفهوم‌های دقیق و صریح و عبارت‌های سرراست، سروکار دارید. چنین سُنتی در پارسی کمتر وجود داشته است. اگرچه دانشمندان ایرانی بزرگی چون ابوریحان بیرونی، ابن‌سینا و شاگردش جوزجانی، اسماعیل گرگانی (جرجانی)، خواجه نصیرالدین توسی و دیگران، آثاری علمی به زبان پارسی پدید آورده‌اند، اما اینان به نسبت اندک‌اند و در گذشته، پارسی بیشتر زبان شعر و ادبیات بوده است که در آن شاعر غزل‌سرا یا قصیده‌گو ترجیح می‌دهد، واژه‌های دوپهلو به کار ببرد تا چند حس و تصویر را با هم تداعی کند و بسا که معنا و مفهوم، دستخوش قافیه می‌شود. البته بازی با واژه‌ها برای چکامه‌سرایی خوشایند است، اما گریز از مفهوم‌ها و جمله‌های بی‌شُبهه در دانش‌های دقیق، نشدنی و طردکردنی است.

دنباله ی این جستار را در اینجا بحوانید ...